اگر شما هم اهل پوشیدن کت و شلوار هستید، احتمالاً یکی از مشکلاتی که با آن مواجهید، عدم شناخت کافی از جنس ها و کیفیت های مختلف پارچه است.

آیا تاکنون به جز بررسی طرح و رنگ پارچه ها، به سایر مشخصات آنها نیز توجه کافی داشته اید؟ به نظر شما چقدر می توان روی صحبت ها، نقطه نظرات و پیشنهادات فروشندگان پارچه حساب کرد؟ آیا بهتر نیست خودمان هم تا حدی شناخت بیشتری نسبت به جنس پارچه ها و کاربرد آنها پیدا کنیم؟!

خب جای هیچ نگرانی نیست! این مقاله، پایانِ این نقطه ضعف مهم ما و شماست.

با مطالعه این مقاله، می توان انتظار داشت که در زمان خرید پارچه کت و شلوار، دیگر نگران نباشید؛ چراکه آن چیزی را که باید بخرید، می خرید؛ نه آنچه برخی فروشندگان می خواهند!

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

• دسته بندی الیاف تشکیل دهنده پارچه ها

• فاستونی چیست ؟

• ۱- فاستونی های پشمی

• ۲- پارچه های پنبه ای

• ۳- پارچه های کتان

• ۴- فاستونی های پلی استر/ ویسکوز

دسته بندی الیاف تشکیل دهنده پارچه ها

پارچه ها از لحاظ جنس الیاف تشکیل دهنده، به صورت زیر تقسیم بندی می شوند:

• الیاف حیوانی: پشم، ابریشم، خز و ...
• الیاف گیاهی: پنبه، کتان، کنف و ...
• الیاف معدنی: آزبِست (پنبه نسوز) و ...
• الیاف نیمه مصنوعی: رایون، ویسکوز، کوپرو و ... 
• الیاف مصنوعی: پُلی اِستر، پُلی آمید و ... 

الیاف حیوانی، گیاهی و معدنی را  الیاف طبیعی می نامند.

در ادامه، ۴ جنس اصلی و متداول پارچه کت و شلوار را معرفی می کنیم. اما ابتدا می خواهیم به یک سوال اساسی در رابطه با پارچه های کت و شلوار پاسخ دهیم.

با ما همراه باشید...

فاستونی چیست ؟

فاستونی، نام تجاری پارچه های مخصوص کت و شلوار است که در زبان انگلیسی Worsted Fabric نامیده می شود. واژه Worsted به نوعی از نخ ها اشاره دارد که تکنولوژی تولید خاصی دارند. از ویژگی های بارز این نخ ها می توان به ظرافت، نازکی، استحکام بالا و الیاف متراکم آنها اشاره کرد.

با بکار گیری نخ های فاستونی در فرآیند های مُدِرن بافت پارچه، محصولات نهایی که همان پارچه های فاستونی هستند، تولید می شوند. فاستونی ها باتوجه به مشخصات منحصر به فردی که دارند، در گروه پارچه های فاخِر (لوکس) قرار می گیرند.

فاستونی ها معمولاً حاوی درصدهای متنوعی از الیاف طبیعی (اغلب پشم) و الیاف مصنوعی (اغلب پلی استر) هستند. نسبت این درصدها، یکی از عوامل تعیین کننده میزان مرغوبیت، وزن و قیمت پارچه های فاستونی محسوب می شود.

بطور کلی، هرچه درصد الیاف طبیعی در فاستونی بیشتر باشد، مرغوبیت و قیمت آن بیشتر خواهد بود.

۱- فاستونی های پشمی

فاستونی های پشمی، متداول ترین، رسمی ترین و بهترین پارچه ها برای کت و شلوار محسوب می شوند. مهم ترین ویژگی های پارچه های پشمی عبارتند از:

• در شرایط آب و هوایی مختلف قابل استفاده هستند.
• میزان تنفس پذیری (گردش جریان هوا) در این نوع پارچه ها بسیار خوب است.
• سبک تر و نرم تر هستند.
• انعطاف پذیر بوده و می توانند رطوبت هوا را به خوبی جذب کنند. بنابراین در برابر چروک شدن مقاومت مناسبی دارند.

پارچه های پشمی دارای انواع متنوعی هستند که عبارتند از:

• پشم معمولی: پشم گوسفند معمولی (Wool)
• پشم مرینوس: پشم گوسفند نژاد مرینوس (Merino Wool)
• پشم کشمیر: پشم بز نژاد کشمیر (Cashmere Wool)
• پشم آلپاکا: پشم نوعی لاما بنام آلپاکا (Alpaca Wool)
• پشم موهر: پشم بز نژاد آنقوره (Mohair Wool)
• پشم آنقوره: پشم خرگوش نژاد آنقوره (Angora Wool)

پارچه های حاوی مخلوط پشم های مرینوس و کشمیر (Merino Wool & Cashmere) از مرغوب ترین و گران بها ترین پارچه های پشمی برای دوخت کت و شلوار هستند.

۱-۱- سوپر پشم ها (Superfine Wools)

فاستونی های از جنس پشم خالص، اصطلاحاً Superfine Wool Worsted Fabric یا به اختصار Superfine Wool یا Super Wool نامیده می شوند. با اینکه استفاده از الیاف مصنوعی در بافت این نوع فاستونی ها حداکثر تا ۵٪ مجاز می باشد، ولی برروی حاشیه آنها همواره عبارت 100Wool% درج می شود. 

برروی حاشیه فاستونی های Superfine عباراتی نظیر SUPER 180'S ، SUPER 150'S ، SUPER 120'S و... درج می شود که معنای خاصی دارند. اعدادی که در این کدها دیده می شود، بیانگر ضخامت یا قطر نخ استفاده شده در بافت پارچه است. هرچه عدد مذکور بزرگتر باشد، به معنای نازک تر و سبک تر بودن پارچه و البته قیمت بالاتر آن می باشد.

موضوع مهمی که باید به آن اشاره کنیم، این است که فاستونی های Superfine بسیار گران قیمت هستند که به همین دلیل آنها را در گروه پارچه های فوق لوکس قرار می دهند. بدیهی است که هر کسی توانایی مالی خریداری چنین پارچه هایی را ندارد. بنابراین با هدف متنوع سازی محصولات بازار و ایجاد تعادل میان کیفیت و قیمت پارچه ها و پاسخ به نیاز اقشار مختلف، امروزه بسیاری از تولید کنندگان فاستونی در سراسر دنیا اقدام به تولید پارچه هایی می کنند که در بافت آنها از نخ هایی استفاده می شود که Wool Blend نامیده می شوند. Wool Blend ها نسل جدیدی از نخ ها هستند که اقتصادی تر و مقرون بصرفه تر می باشند. Wool Blend ها می توانند حاوی درصد های متنوعی از الیاف طبیعی (انواع پشم) و الیاف مصنوعی (پلی استر، پلی آمید، کِش و...) باشند. به مثال های زیر توجه نمایید:

نمونه هایی از اطلاعات درج شده روی حاشیه پارچه های فاستونی

باتوجه به جدول بالا، عباراتی نظیر 70SUPER 140'S Wool% در حاشیه یک پارچه فاستونی، به این معنی است که ۷۰٪ از الیاف درون نخ پارچه، از لحاظ جنس، ضخامت و سایر مشخصات، منطبق بر مشخصات نخ پشمی SUPER 140'S می باشد. به بیان ساده تر، ما با پارچه ای مواجه هستیم که نخ بکار رفته در آن، از نوع Wool Blend است؛ یعنی خود ترکیبی از نخ های مختلف می باشد.

فاستونی های از جنس ۱۰۰٪ پشم (Superfine Wools) نسبت به فاستونی های معمولی (Wool Blends) آسیب پذیرتر بوده و نیاز به مراقبت بیشتری دارند. بنابراین پیشنهاد می شود از کت و شلوارهایی که با چنین پارچه هایی دوخته می شوند، بطور مداوم استفاده نشود. همچنین پارچه های ۱۰۰٪ پشم برای شرایط آب و هوایی گرم مناسب تر هستند (برخلاف تصور بسیاری افراد).

۲- پارچه های پنبه ای

یکی دیگر از جنس های پارچه که برای کت و شلوار می توان پیشنهاد داد، جنس پنبه (Cotton) می باشد. پارچه های پنبه ای با اینکه چندان برای استفاده در کت و شلوار مرسوم نیستند، ولی برای استفاده در مناطق با آب و هوای گرمسیر، یک انتخاب معقولانه و اقتصادی محسوب می شوند. نکته ای که باید به آن اشاره کرد، این است که پارچه های پنبه ای در گروه فاستونی ها قرار نمی گیرند؛ هرچند برای دوخت کت و شلوار قابل استفاده می باشند. 

بطور کلی، ویژگی های مهم پارچه های پنبه ای عبارتند از:

• نسبت به فاستونی های پشمی ارزان تر هستند
• چروک پذیری بیشتری دارند
• از رسمیت کمتری برخوردار هستند
• چهارفصل نیستند؛ بلکه فقط برای شرایط آب و هوایی گرمسیر یا تابستان ها پیشنهاد می شوند
• پارچه های از جنس ترکیب پنبه و پشم، به مراتب برای استفاده در کت و شلوار مناسب تر می باشند

۳- پارچه های کتان

جنس کتان یا Linen یکی دیگر از انواع پارچه با الیاف طبیعی است که برای استفاده در کت و شلوارهای غیر رسمی و تابستانه بسیار رایج و پرطرفدار است.

ویژگی های اصلی پارچه های کتان عبارتند از:

• بسیار سبک، راحت و خنک هستند و گزینه ایده آل برای شرایط آب و هوایی گرم محسوب می شوند
• تنفس پذیری بسیار خوبی دارند
• چروک پذیری بالایی دارند
• کاملاً غیر رسمی و اسپرت محسوب می شوند
• آسیب پذیرند و استحکام و ماندگاری چندان بالایی ندارند
• به سرعت کثیف می شوند؛ بنابراین بطور مرتب نیاز به خشک شویی پیدا می کنند

۴- فاستونی های پُلی اِستر/ ویسکوز

پارچه های از جنس پلی استر/ ویسکوز، ارزان ترین و اقتصادی ترین پارچه ها برای استفاده در کت و شلوار محسوب می شوند. این پارچه ها نیز همانند فاستونی های پشمی، اگر برای استفاده در کت و شلوار تولید شده باشند، در گروه فاستونی ها قرار می گیرند.

جنس فاستونی های پلی استر/ ویسکوز، اغلب ترکیبی از الیاف مصنوعی (پلی استر، پلی آمید، کِش و...) و الیاف نیمه مصنوعی (ویسکوز، ریون، کوپرو و...) می باشد.

به مثال های زیر توجه نمایید:

نمونه هایی از اطلاعات درج شده روی حاشیه فاستونی های پلی استر/ ویسکوز

همانطور که در جدول بالا قابل مشاهده است، رایج ترین مواد مورد استفاده در پارچه های پلی استر/ویسکوز عبارتند از:

تِرویرا (Trevira):

که از معروف ترین پلی استرها محسوب می شود.

ویسکوز (Viscose) و ریون (Rayon):

که هر دو بسیار مشابه یکدیگر هستند و درواقع ابریشم های نیمه مصنوعی هستند که از الیاف سلولزی اصلاح شده حاصل از بامبو یا چوب سایر درختان بدست می آیند.

کِش (Lycra): 

لاکرا یا کِش، یک نوع الیاف مصنوعی با خاصیت کشسانی و انعطاف پذیری فوق العاده است. لاکرا یک پلیمر برپایه پلی-اورتان می باشد. از نقاط قوت لاکرا می توان به مقاومت بالای آن در برابر حرارت اشاره کرد.

ویژگی های مهم پارچه های پلی استر/ ویسکوز عبارتند از:

• قیمت پایین تری نسبت به پارچه های با الیاف طبیعی (پشم، پنبه و کتان) دارند
• استحکام و ماندگاری بالایی دارند
• در برابر چروک شدن بسیار مقاوم هستند
• وزن بیشتری نسبت به پارچه های پشمی، پنبه و کتان دارند
• تنفس پذیری بسیار کمی دارند. بنابراین در شرایط آب و هوایی گرم، موجب تعریق زیاد می شوند
• به مرور زمان تمایل به براق شدن دارند که این امر، یک نقطه ضعف مهم محسوب می شود
• پارچه های با درصد پلی استر بالا، فقط برای فصول بهار و پاییز مناسب هستند.